มะเขือเทศ

รู้จักมะเขือเทศ

มะเขือเทศ หรือ Tomato มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Solanum lycopersicum เป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในแถบอเมริกาใต้ โดยเฉพาะประเทศเปรูและเม็กซิโก ปัจจุบันมีการปลูกแพร่หลายทั่วโลก รวมถึงประเทศไทยที่นิยมปลูกทั้งเชิงพาณิชย์และในครัวเรือน

มะเขือเทศจัดเป็นพืชล้มลุกฤดูเดียว สูงได้ถึง 1-2 เมตร ลำต้นมีขนอ่อนปกคลุม ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก ดอกสีเหลืองออกเป็นช่อ ผลเมื่อสุกมีสีแดง ส้ม หรือเหลือง ขึ้นอยู่กับสายพันธุ์

พันธุ์มะเขือเทศที่นิยมปลูกในไทย

วิธีปลูกมะเขือเทศ

การปลูกมะเขือเทศไม่ยากอย่างที่คิด สามารถปลูกได้ทั้งในแปลงดินและกระถาง เหมาะสำหรับผู้เริ่มต้นที่อยากมีผักสวนครัวไว้กินเอง

สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม

มะเขือเทศเป็นพืชเมืองหนาว แต่สามารถปรับตัวปลูกในเมืองร้อนได้ โดยมีเงื่อนไขดังนี้:

• อุณหภูมิ: 18-28 องศาเซลเซียส (ฤดูหนาวปลูกได้ดีที่สุด)
• แสงแดด: ต้องการแดดเต็มวัน 6-8 ชั่วโมง
• ดิน: ดินร่วนซุย ระบายน้ำดี ค่า pH 6.0-6.8
• ความชื้น: ปานกลาง ไม่แฉะจนเกินไป

การเตรียมดินปลูก

ดินที่ดีคือรากฐานของมะเขือเทศที่แข็งแรง ให้ผสมดินปลูกดังนี้:

• ดินร่วน 4 ส่วน
• ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก 1 ส่วน
• แกลบดำหรือขุยมะพร้าว 1 ส่วน

คลุกเคล้าให้เข้ากัน ตากดินทิ้งไว้ 7-15 วันก่อนปลูก เพื่อฆ่าเชื้อโรคในดิน

การเพาะเมล็ด

ขั้นตอนการเพาะกล้ามะเขือเทศ:

1. เตรียมถาดเพาะหรือกระบะเพาะ ใส่วัสดุเพาะ
2. หยอดเมล็ดลงหลุม ลึก 0.5-1 ซม. กลบดินบางๆ
3. รดน้ำพอชุ่ม วางในที่ร่มรำไร
4. เมล็ดจะงอกภายใน 7-10 วัน
5. เมื่อมีใบจริง 2-3 ใบ (อายุ 20-30 วัน) พร้อมย้ายปลูก

การปลูกมะเขือเทศในกระถาง

สำหรับคนพื้นที่จำกัด การปลูกมะเขือเทศในกระถางเป็นทางเลือกที่ดี:

• ขนาดกระถาง: เส้นผ่าศูนย์กลาง 12-16 นิ้ว ลึกอย่างน้อย 12 นิ้ว
• รูระบายน้ำ: ต้องมีรูระบายน้ำที่ก้นกระถาง
• ตำแหน่ง: วางในที่ที่ได้รับแดดเต็มวัน
• พันธุ์แนะนำ: มะเขือเทศสีดา, มะเขือเทศเชอรี่

การดูแลมะเขือเทศ

การดูแลมะเขือเทศอย่างถูกวิธีจะช่วยให้ต้นแข็งแรงและให้ผลผลิตดี

การให้น้ำ

มะเขือเทศต้องการน้ำสม่ำเสมอ แต่ไม่ชอบน้ำขัง:

• ระยะเริ่มปลูก – ติดผล: รดน้ำวันละ 1-2 ครั้ง เช้า-เย็น
• ระยะผลเริ่มสุก: ลดการให้น้ำลง เพื่อป้องกันผลแตก
• วิธีรด: รดที่โคนต้น หลีกเลี่ยงการรดบนใบ

การใส่ปุ๋ย

แบ่งการใส่ปุ๋ยตามระยะการเจริญเติบโต:

การทำค้าง

มะเขือเทศพันธุ์ทอดยอดจำเป็นต้องทำค้างเพื่อพยุงลำต้น:

• ทำค้างเมื่อต้นอายุ 8-10 วันหลังย้ายปลูก
• ใช้ไม้ไผ่ปักทำกระโจม หรือใช้เชือกผูกกับราวลวด
• ตัดแต่งกิ่งแขนงออก เหลือ 1-2 กิ่งต่อต้น

โรคมะเขือเทศและการแก้ไข

โรคมะเขือเทศที่พบบ่อยมีหลายชนิด หากรู้ทันและป้องกันได้จะช่วยลดความเสียหาย

1. โรคใบหงิกเหลือง

อาการ: ใบม้วนงอ ใบเหลือง ต้นแคระแกร็น ไม่ติดผล

สาเหตุ: เชื้อไวรัส มีแมลงหวี่ขาวเป็นพาหะ

วิธีแก้: กำจัดแมลงหวี่ขาวด้วยกับดักกาวเหลือง ถอนต้นที่เป็นโรคทิ้ง

2. โรคโคนเน่า รากเน่า

อาการ: โคนต้นเป็นสีน้ำตาล เน่า ต้นเหี่ยวเฉา

สาเหตุ: เชื้อรา เกิดจากดินแฉะ

วิธีแก้: ปรับปรุงการระบายน้ำ ใช้เชื้อไตรโคเดอร์มาป้องกัน

3. โรคผลแตก ก้นเน่า

อาการ: ก้นผลเป็นรอยช้ำ ยุบตัว เน่าดำ

สาเหตุ: ขาดธาตุแคลเซียม หรือให้น้ำไม่สม่ำเสมอ

วิธีแก้: เสริมปุ๋ยแคลเซียมโบรอน รดน้ำให้สม่ำเสมอ

ประโยชน์มะเขือเทศ

ประโยชน์มะเขือเทศมีมากมาย ด้วยสารอาหารที่อุดมไปด้วยวิตามินและสารต้านอนุมูลอิสระ

ไลโคปีน (Lycopene) สารมหัศจรรย์

ไลโคปีนเป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่ทรงพลัง พบมากในมะเขือเทศสีแดง มีประโยชน์ดังนี้:

• ต้านมะเร็ง: ลดความเสี่ยงมะเร็งต่อมลูกหมาก มะเร็งปอด
• บำรุงหัวใจ: ลดคอเลสเตอรอลชนิดเลว (LDL)
• ปกป้องผิว: ป้องกันรังสี UV ลดริ้วรอย
• บำรุงสายตา: ลดความเสี่ยงจอประสาทตาเสื่อม

วิธีกินมะเขือเทศให้ได้ไลโคปีนสูงสุด

• กินสุกดีกว่ากินดิบ: ความร้อนช่วยปลดปล่อยไลโคปีน ทำให้ร่างกายดูดซึมได้ดีกว่า
• กินกับไขมันดี: กินกับน้ำมันมะกอกหรืออะโวคาโดจะดูดซึมดีขึ้น
• ซอสมะเขือเทศ: มีไลโคปีนสูงกว่ามะเขือเทศสดถึง 10 เท่า
• ปริมาณแนะนำ: กินมะเขือเทศ 1-2 ลูก/วัน

สรุป

มะเขือเทศเป็นพืชผักที่คุ้มค่าแก่การปลูก ทั้งง่าย ได้ประโยชน์ต่อสุขภาพมากมาย โดยเฉพาะไลโคปีนที่ช่วยต้านมะเร็งและบำรุงหัวใจ การปลูกมะเขือเทศให้สำเร็จต้องใส่ใจเรื่องแสงแดด การให้น้ำ และการป้องกันโรค

💧 การรดน้ำ

รดน้ำปานกลาง 2-3 วันครั้ง รดเมื่อดินด้านบนแห้ง ประมาณ 2-3 ซม.

☀️ แสงแดด

ต้องการแสงแดดโดยตรง วางกลางแจ้งหรือหน้าต่างที่ได้รับแสงแดดเต็มที่

🌱 ดินที่เหมาะสม

ดินร่วนซุย ระบายน้ำดี pH 6.0-6.8

🌡️ อุณหภูมิ

18-28°C

💨 ความชื้น

ความชื้นปานกลาง (40-60%) เหมาะกับพืชทั่วไป

🌾 การให้ปุ๋ย

ปุ๋ยสูตร 15-15-15, 20-20-20 ทุก 15-20 วัน

✂️ การตัดแต่ง

ตัดแต่งกิ่งแขนง เหลือ 1-2 กิ่ง/ต้น

🪴 การย้ายกระถาง

ไม่จำเป็น (พืชล้มลุกฤดูเดียว)

🌱 การขยายพันธุ์

เพาะเมล็ด (งอกใน 7-10 วัน), ปักชำกิ่ง

ไม่ติดผล / ดอกร่วง

สาเหตุ: อุณหภูมิสูงเกิน 35°C ทำให้ละอองเกสรเสียหาย หรือขาดธาตุโบรอน/แคลเซียม

วิธีแก้: ปลูกในฤดูหนาว ใช้ตาข่ายพรางแสง เสริมธาตุโบรอนและแคลเซียม

ใบหงิก ใบเหลือง

สาเหตุ: โรคไวรัสใบหงิกเหลือง มีแมลงหวี่ขาวเป็นพาหะ

วิธีแก้: กำจัดแมลงหวี่ขาวด้วยกับดักกาวเหลือง ถอนต้นที่เป็นโรคทิ้ง

ผลแตก ก้นเน่า

สาเหตุ: ขาดธาตุแคลเซียม หรือให้น้ำไม่สม่ำเสมอ

วิธีแก้: เสริมปุ๋ยแคลเซียมโบรอน รดน้ำให้สม่ำเสมอ

✨ คุณสมบัติพิเศษ

อุดมไปด้วยไลโคปีน สารต้านอนุมูลอิสระ, ผลกินได้ทั้งสดและปรุงอาหาร

ตลอดปี (เมื่อต้นโตเต็มที่)

เหลือง

เล็ก (< 2 ซม.)

✅ มีผล - กินได้

10-50 บาท/ต้น

ทั่วไป

ร้านต้นไม้ทั่วไป, ตลาดนัด, ออนไลน์

วันละ 1-2 ครั้ง เช้า-เย็น

ทุก 15-20 วัน

4-5 เดือน

ต้านอนุมูลอิสระ, ลดความเสี่ยงมะเร็ง, บำรุงหัวใจ

กินสด, สลัด, ทำซอส, น้ำผลไม้